چکیده
از جمله دغدغه‌های مشتاقان به حفظ قرآن کریم وجود یک منبع معتبر برای راهنمایی درمورد چگونگی شروع حفظ آیات قرآن است. نکات بسیاری وجود دارد که هر شخص با شناخت آن‌ها با دیدگاهی شایسته پا به این عرصه پربرکت خواهد گذاشت. از جمله مهم‌ترین آن‌ها می‌توان به انتخاب یک هدف درست، نظم و تداوم، انتخاب روش حفظ اصولی و بسیاری از موارد دیگر اشاره کرد. در این مقاله یک ساختار پایه و جامع که باعث افزایش آگاهی و شناخت شما در این مسیر می‌شود را با هم مورد بررسی قرار می‌دهیم.
8 پیش‌نیاز مهم برای تبدیل‌شدن به یک حافظ موفق
1. نیت و تعیین هدف:
انتخاب یک هدف درست و بامعنا باعث می‌شود که شما همواره در مسیر حفظ خود ثابت‌قدم و پایدار باقی بمانید. گاهی ممکن است به‌خاطر فشارهایی که در مسیر حفظ متحمل می‌شود به‌صورت غیرارادی از مسیر خود منحرف شده و از ادامه‌دادن آن منصرف شوید؛ اما انتخاب یک هدف عالی مانند یک کلید نجات‌بخش در چنین شرایطی همواره باعث گشایش، پذیرش و تحمل سختی‌ها خواهد بود. یکی از بهترین اهداف در این مسیر جلب رضایت و محبت پروردگار است.
2. ایجاد انگیزه و شناخت:
لغزش‌ها، سرخوردن‌ها و فشارهایی که در جهت رسیدن به موفقیت تجربه می‌کنید ممکن است گاهی انرژی شما را به صفر برساند و این خود باعث کم‌شدن انگیزه در درازمدت و طولانی‌شدن زمان حفظ می‌شود. برای جلوگیری از چنین مسائلی قبل از شروع به حفظ قرآن منابع و مراجع معتبری که در مورد اهمیت و فضیلت‌های حفظ قرآن هستند را مطالعه کنید؛ این کار موجب افزایش شناخت شما از اهمیت حفظ قرآن می‌شود. علاوه‌برآن قراردادن برنامه‌های استراحت و تفریح در جدول برنامه‌ریزی شما از لازمه‌های مسیر حفظ است.
3. آمادگی ذهنی و تخلیه افکار منفی:
دقت کنید کهیادگیری و به‌خاطر سپاری قرآن مانند یادگیری هر علم دیگری نیازمند داشتن ذهنی آرام و متمرکز است. حافظه انسان برای دریافت ورودی‌های جدید باید از آمادگی‌های لازم برخوردار باشد. پس چند دقیقه قبل از شروع ارسال آیات به حافظه، ابتدا ذهن خود را از هر گونه افکار منفی و نامرتبط آزاد و تخلیه کنید، مشکلات و تشویش‌های ذهنی خود را از میان بردارید و با ذهنی آرام کار حفظ را آغاز کنید.
4. فراهم‌کردن زمان و مکان مناسب:
هر شخص در ساعاتی از شبانه‌روز بهترین بازدهی برای ارسال و دریافت اطلاعات جدید و ثبت آن‌ها در حافظه را دارد و این ساعت ممکن است در اشخاص مختلف متفاوت باشد، این ساعت را کشف کنید و در آن زمان کار حفظ را انجام دهید. علاوه بر این موضوع سعی کنید همیشه از یک مکان ثابت، آرام و بی‌سروصدا و دارای رنگ و نور مناسب استفاده کنید.
5. تهیه قرآن مناسب:
قرآنی که برای حفظ انتخاب می‌کنید باید دارای ویژگی‌های لازم باشد. دقت کنید که نمی‌توان از روی هر قرآنی کار حفظ را انجام داد چرا که ممکن است باعث خستگی و آشفتگی ذهن شود. برخی از ویژگی‌های قرآن مناسب حفظ عبارتند از: ساده و بدون حاشیه‌های شلوغ، یکدست، عدم وجود رنگ اضافه در صفحات، اندازه مناسب، نداشتن ترجمه و موارد دیگری که قبلاً در مقاله قرآن مناسب حفظ به آن‌ها اشاره کرده‌ایم.
6. نظم، استمرار و کنترل احساسات:
استمرار و تداوم یک اصل مهم در به‌خاطر سپاری آیات است. ایجاد وقفه و قطع و وصل کردن‌های بی‌مورد ضربه جدی به حافظه وارد می‌کند. طبق یک برنامه اصولی و منظم پیش بروید و روی احساسات خودکنترل داشته و از جهت ذوق حفظی سرعت خود را به‌صورت ناگهانی زیاد یا کم نکنید.
7. شناخت جنس حافظه:
برای شناخت جنس و نوع حافظه نیاز است که شما نقاط ضعف و قوت حافظه خود را شناسایی کرده و توان حفظی و حافظه خود را مورد سنجش قرار دهید. بعد از آن نیاز است که با برنامه‌های اصولی نقاط ضعف را به حداقل برسانید. دقت کنید آیات ابتدا وارد حافظه کوتاه‌مدت می‌شوند و برای ارسال و ثبت آن‌ها در حافظه بلندمدت نیاز است که مراحل تقویت حافظه به‌درستی صورت گیرد.
8. انتخاب روش مناسب و استاد خوب:
اگر بخواهیم مهم‌ترین و حساس‌ترین عامل موفقیت در حفظ را مورد بررسی قرار دهیم دقیقاً در همین مرحله یعنی انتخاب روش و استاد مناسب و کاربلد خلاصه می‌شود. متداول‌ترین روش‌های حفظ قرآن، تصویری و صوتی هستند که هر شخص بسته به توان، نوع حافظه و هدف حفظ باید یکی از آن‌ها را انتخاب کند. علاوه‌برآن انتخاب استاد خوب مسیر حفظ را هموار می‌کند و بسیاری از استرس و نگرانی‌های حافظان را با استفاده از تجربیات و دانش خود برطرف می‌سازد.
نکته: هرگز در انتخاب روش حفظ خودسرانه و بدون تحقیق عمل نکنید. روش انتخابی شما تا پایان مسیر حفظ همراه شما خواهد بود و در صورت انتخاب اشتباه ممکن است باعث ناامیدی، دل‌زدگی، انباشت محفوظات و ضربه‌های جدی به حافظه و روحیه شما شود.
نکات و ترفندهای طلایی برای جهش در حفظ قرآن
به‌خاطر سپاری آیات قرآن کریم کار ساده‌ای نیست و نیازمند یادگیری اصول و قواعد خاصی است. اما در این مسیر یادگیری برخی نکات و ترفندها باعث آسان‌تر شدن مسیر می‌شود. یادگیری هر ترفند خود به‌تنهایی نیازمند آموزش و یادگیری است. در ادامه به معرفی و آشنایی کلی با برخی از این ترفندها می‌پردازیم:
- کشف زمان طلایی حفظ: اولین مرحله ارسال آیات به ذهن از اهمیت بالایی برخوردار است و شخص در این زمان باید تمرکز بالایی داشته باشد بنابراین نیاز است که در طول شبانه‌روز زمانی ثابت که شرایط حفظ کاملاً محیا است کشف و انتخاب شود.
- پیش مطالعه: پیش مطالعه باعث گرم‌شدن و آشنایی ذهن با آیات می‌شود به‌علاوه این کار سردرگمی‌ها و استرس‌های احتمالی را به حداقل می‌رساند.
- پیشگیری از انباشت محفوظات: حافظان هرگز نباید تا زمانی که محفوظات قبلی خود را به‌خوبی به حافظه بلندمدت خود ارسال نکرده‌اند به سراغ آیات و سوره‌های بعدی بروند. این کار موجب انباشت و فراموشی محفوظات می‌شود.
- دفتر ثبت اشکالات حفظی: خطاها و مشکلات پر تکرار باید در یک دفتر ثبت اشکالات حفظی ثبت شده و هر چند مدت یکبار به مطالعه آن‌ها پرداخته شود.
- انتخاب حریف تمرینی: دوست یا حریف تمرینی باعث ایجاد رقابت و جنب‌وجوش در حافظ می‌شود. تعامل با رقیب حفظی خطاهای حفظ را کاهش می‌دهد و انگیزه را در شخص چندبرابر می‌کند.
- مطالعه و دنبال‌کردن مقالات و آموزش‌ها: مقالات به‌روز و معتبر که حاصل تجربیات حافظان موفق است و همچنین استفاده از دوره‌ها و آموزش‌هایی که باعث کسب تجربه و افزایش اطلاعات حفظی می‌شود بسیار مفید و حائز اهمیت است. ما در این سایت با ارائه مقالات و آموزش‌های دقیق همراه شما در مسیر پرفضیلت حفظ قرآن خواهیم بود.
سخن پایانی
هیچ هدفی بدون آگاهی میسر نخواهد شد. حافظ آگاه همواره چند قدم جلوتر از کسانی است که بدون برنامه و شناخت درست مسیر پیچیده حفظ پا به این عرصه مهم می‌گذارند. باتوجه‌به تجربه‌ای که سال‌ها در زمینه آموزش حفظ قرآن کریم داریم هر ساله با افرادی مواجه می‌شویم که به دلیل تصمیمات اشتباه و انتخاب مسیرهای نادرست تنها دارایی آن‌ها از حفظ، انباشت بیش از حد محفوظات و ضربه‌های ناشیانه به حافظه است؛ در این موارد ما ابتدا در مسیر حل این مشکلات اقدام می‌کنیم؛ بنابراین توصیه ما به شما مشتاقان به حفظ قرآن کریم این است که با آگاهی کامل و انتخاب روشی درست وارد مسیر حفظ قرآن شوید.
