بررسی بهترین روش آموزش روخوانی قرآن برای بزرگسالان

چکیده

خواندن قرآن، برای ما مسلمانان یکی از لذت‌‌بخش‌ترین و هدایت‌کننده‌‌ترین عبادات است. اما برای بسیاری از بزرگسالان خواندن قرآن کار آسانی نیست. چراکه متون عربی قرآن و به‌خصوص برخی کلمات دشوار آن، به چشم آشنا نیستند. علاوه بر این در زبان عربی هر کدام از حروف نشانه‌‌گذاری می‌شوند که این موضوع بر پیچیدگی آن‌ها می‌‌افزاید. این در حالی است که اگر قرآن اشتباه خوانده شود، در معنای آن تفاوت زیادی ایجاد می‌‌شود؛ بنابراین آموزش روخوانی قرآن برای بزرگسالانی که این مهارت را یاد ندارند، اهمیت بسیاری دارد.

اگر کمی تحقیق کنید، متوجه می‌شوید که روش‌‌های متعددی برای آموزش روخوانی قرآن وجود دارد. اما پرسشی که مطرح می‌‌شود این است که کدام روش برای علاقه‌‌مندان به‎خصوص بزرگسالان، آسان‌تر و مؤثرتر است. در این مقاله قصد داریم که بهترین روش روخوانی قرآن برای بزرگسالان را به شما معرفی کنیم تا با انتخاب مسیر درست به مقصد دلخواه خود برسید. این مقاله کاربردی را از دست ندهید.

اهمیت انتخاب روش مناسب برای یادگیری روخوانی قرآن

بسیاری از اساتید برای تقویت روخوانی از روش سنتی استفاده می‌‌کنند که شامل گوش‌‌کردن به صوت قرآن و تکرار آن می‌‌شود. این روشی متداول برای تمام سنین است که با صرف زمان طولانی و تمرین‌های زیاد منجر به یادگیری مهارت اعراب شناسی می‌‌شود. چنین روشی قدیمی است و نیاز به‌صرف زمان زیادی دارد.

مشکل اینجاست که بسیاری از بزرگسالان، روزانه درگیر مسائل و درگیری‌‌های فکری زیادی هستند و این باعث می‌‌شود زمان محدودی برای یادگیری مهارت جدید داشته باشند. علاوه‌بر‌این، دغدغه‌‌های فکری این افراد، تمرکزشان را مختل می‌کند که این مسئله خود روند آموزش را کندتر از قبل می‌‌کند. به همین دلیل است که بسیاری از بزرگسالان یادگیری را آغاز نمی‌‌کنند و بسیاری هم در اواسط مسیر، دلسرد می‌‌شوند و دست از تلاش بر می‌‌دارند. اما آیا روش دیگری برای آموزش روخوانی قرآن وجود دارد که بزرگسالان بتوانند در زمان کوتاه‌تر و با سهولت بیشتری روخوانی قرآن کریم را بیاموزند؟

اعراب‌شناسی چشمی، میان‌‌بری است که افراد در تمام سنین می‌‌توانند به کمک آن در روان‌‌خوانی قرآن مسلط شوند. اعراب شناسی چشمی روشی است که در آن با تقویت حافظه چشمی و یادگیری مهارت تفکیک کلمات، قرآن‌‌آموز در مدت‌‌زمان کوتاهی به مهارت روخوانی قرآن تسلط می‌یابید.

آشنایی بامهارت تحدیر و اهمیت آن از منظر روایات

به‌‌طور‌کلی کلمات قرآن به دو‌دسته تقسیم می‌‌شوند؛ کلمات سهل که به چشم آشنا می‌‌آیند و کلمات دشوار که پیچیدگی بیشتری دارند. زمانی که ما از روش اعراب شناسی چشمی در روان‌‌خوانی قرآن استفاده می‌‌کنیم، ذهن به تحلیل سریع اعراب کلمات می‌‌پردازد. به این تحلیل سریع کلمات، مهارت «تحدیر» می‌‌گویند که به زبان ساده به معنای تند‌خوانی قرآن است. به‌‌این‌‌ترتیب اعراب‌شناسی چشمی، نه‌‌تنها به آموزش روخوانی قرآن کمک می‌‌کند؛ بلکه باعث یادگیری مهارت تحدیر نیز می‌‌شود.

اگر علاقه‌مند به یادگیری روان‌خوانی قرآن هستید، مقالهٔ «چطور قرآن را روان بخوانیم» نیز برای شما مفید و کاربردی خواهد بود.

بررسی سیره رسول اکرم (ص) و امامان معصوم (ع) نشان می‌‌دهد که ایشان به‌خوبی از این مهارت برخوردار بودند و آن را به کار می‌‌گرفتند. به‌‌عنوان‌‌مثال، روایت است که پیامبر اکرم در ماه مبارک رمضان قرآن را به روش تحدیر می‌‌خواندند و به کمک آن قادر بودند هر سه روز، یکبار قرآن را به طور کامل ختم کنند. یا در روایت دیگری از ایشان آمده است که پیامبر در یکی از نمازهای شب‌شان، سه سوره بقره، نساء و آل­عمران را با بهره‌گیری از این روش تلاوت کردند. روشن است که تلاوت چنین سوره‌‌های بزرگی در یک شب جز با به‌‌کارگیری مهارت تحدیر ممکن نیست.

اعراب شناسی چشمی، بهترین روش برای رواخوانی قرآن در بزرگسالی

در روش‌‌های رایج، افراد می‌‌بایست با تمرین و تکرارهای زیاد بر روان‌‌خوانی قرآن مسلط شوند. بهره‌گیری ازاین‌گونه روش‌ها در بیشتر مواقع زمان زیادی را تلف می‌کند. این مسئله ممکن است برای بزرگسالان که مشغله‌‌های روزانه زیادی دارند، مشکل‌‌آفرین باشد و حتی آنها را از یادگیری روخوانی دقیق منصرف کند.

این در حالی است که در روش اعراب‌شناسی چشمی، افراد تکنیک‌‌ها و ترفند‌های خاصی را در کمتر از یک ماه می‌‌آموزند و به کمک این تکنیک‌ها تمام آیات قرآن را به‌راحتی می‌‌خوانند. در واقع در این روش، نیازی به تمرین و تلاوت کل قرآن نیست به همین جهت و با کاهش زمان یادگیری، اعراب شناسی چشمی جزو بهترین و آسان‌‌ترین شیوه‌ها برای یادگیری روخوانی قرآن در بزرگسالان محسوب می‌‌شود.

علاوه بر این ممکن است برخی از بزرگسالان به‌اشتباه تصور کنند؛ چون تمرکز کافی را ندارند و یا عملکرد مغزی‌‌شان به‌‌سرعت دوران جوانی نیست، نمی‌‌توانند به‌خوبی از عهده یادگیری این مهارت بربیایند. این در حالی است که با انتخاب روش درست و به‌کارگیری تکنیک‌‌های صحیح، نه‌تنها مانعی برایشان وجود ندارد، بلکه از این طریق می‌‌توانند ذهن و مغز خود را تقویت کنند. باتوجه‌به آموزش مهارت‌های حافظه‌‌ای و تقویت تمرکز و سیستم تکلم، یادگیری این روش نه‌تنها باعث پیشرفت در روان‌‌خوانی قرآن شده؛ بلکه به بزرگسالان کمک بزرگی در مهارت سریع خواندن مطالب مختلف و خصوصاً مطالعه مباحث آموزشی می‌‌کند.

نکته: روش اعراب‌شناسی چشمی اولین‌‌بار توسط دکتر علی رجبی استاد ارشد حفظ قرآن، ابداع شده است و هم‌اکنون توسط ایشان به هزاران قرآن‌‌آموز تدریس می‌‌شود. نتایج چشمگیری که از روش ابداعی استاد علی رجبی به‌دست‌آمده است باعث گسترش و محبوبیت آن در سال‌‌های اخیر شده است. در صورت علاقه‌‌مندی بیشتر می‌‌توانید با مراجعه به سایت «علیین»، با دوره‌‌های روخوانی ایشان بیشتر آشنا شوید.

آموزش صحیح روان‌خوانی قرآن چه مزایایی برای بزرگسالان دارد؟

حال که با روش صحیح یادگیری روخوانی قرآن آشنا شدید، خوب است مزایای به‌کارگیری این روش را هم بشناسید. زیرا یادگیری مهارت روخوانی قرآن تأثیرات مثبت زیادی به دنبال دارد که نادیده گرفته می‌شود. آگاهی از این فواید باعث می‌شود انگیزه و اشتیاق بیشتری برای یادگیری روخوانی قرآن داشته باشیم. در ادامه با برخی از مهم‌ترین مزایای یادگیری اصولی روخوانی قرآن آشنا می‌شویم.

تقویت ذهن

یادگیری روخوانی قرآن با استفاده از تکنیک‌های یاد شده، باعث تقویت بخش‌های مختلف ذهن می‌شود. دوران بزرگسالی، دوره‌ای است که بیشتر از هر زمان دیگری، درگیر مسائل و مشکلات روزمره هستیم. درحالی‌که هرچه از بازهٔ جوانی خود فاصله می‌گیریم، عملکرد ذهن ما کاهش می‌یابد و سیستم مغزی ما به‌چابکی دوران جوانی نیست. به همین منظور باید با انجام فعالیت‌های ذهنی، مغز خود را فعال و پرتحرک نگه داریم. یادگیری روان‌خوانی قرآن روشی بسیار مناسب برای این کار است. زیرا روان‌خوانی و روخوانی قرآن، فعالیتی ذهنی است که مغز ما را به چالش می‌کشد. ما با یادگیری تکنیک‌های مختلف روخوانی، ذهن خود را گرم می‌کنیم و آن را تحریک می‌کنیم.

از طرف دیگر، بسیاری از بزرگان دربارهٔ فواید معنوی قرآن بر جسم انسان سخن گفته‌اند. این افراد بر این باورند که خواندن کلام آرامش‌بخش قرآن، ذهن را از استرس‌های همیشگی و روزمره دور می‌کند. در واقع وقتی آیات امیدبخش قرآن را می‌خوانیم، روح ما سرشار از ایمان و امید به خداوند می‌شود و حضور و قدرت پروردگار را به خود یادآوری می‌کنیم. همهٔ این‌ها باعث می‌شود، از ترس‌ها و دل‌شوره‌هایمان فاصله بگیریم و ذهنی آرام و آسوده داشته باشیم.

به‌این‌ترتیب یادگیری مهارت روخوانی و خواندن روزانهٔ قرآن باعث می‌شود ذهن و روحی قدرتمند داشته باشیم. این عمل هم از لحاظ فیزیکی و هم از لحاظ روحانی، مغز ما را  (به‌خصوص در دوران بزرگسالی) تقویت می‌کند.

انس با قرآن

از دیگر فواید روخوانی قرآن، انس با کلام الهی است. زمانی که روان‌خوانی قرآن را می‌آموزیم، خود را در معرض پیام‌های قرآن قرار می‌دهیم. در واقع هنگامی‌که قرآن می‌خوانیم، خداوند با ما سخن می‌گوید و زمانی که نماز ‌می‌خوانیم، ما با خدا صحبت می‌کنیم. به همین علت یادگیری روخوانی قرآن، در حقیقت دستیابی به فرصت هم‌نشینی با پروردگار است. هم‌نشینی با قرآن، نتیجه‌ای جز ایمان و معرفت الهی ندارد؛ دو نعمت عظیمی که سرآمد تمام نعمات خداوند و هدف غایی تمام عبادات است.

علاوه بر این‌ها، یادگیری مهارت روخوانی قرآن، ما را با داستان‌ها و احکام قرآنی آشنا می‌کند که به تولید سواد قرآنی می‌انجامد. قرآن، مرجع تمام احکام اسلامی و معتبرترین مرجع دین مبین اسلام است. از‌این‌رو ما به‌عنوان جامعهٔ مسلمان می‌بایست برای آشنایی بیشتر از دینی که به آن ایمان داریم، به مرجع خود بازگردیم. یادگیری خواندن آیات قرآن شاید برای عده‌ای امری ساده و کوچک باشد، اما این مسئله از اهمیت آن کم نمی‌کند. چرا که یادگیری روخوانی قرآن، اولین قدم برای حرکت به سمت درک و فهم قرآن است.

دوری از تنهایی

از دیگر فواید یادگیری روان‌خوانی قرآن، دوری از تنهایی است. دوران بزرگسالی و میان‌سالی، زمانی است که دیگر روی پای خود ایستاده‌ایم. به‌عبارت‌دیگر در دوره‌ای هستیم که از خانوادهٔ پدری خود مستقل شده‌ایم و شاید خانوادهٔ جدیدی تشکیل دادیم. این دورانی است که خود مسئولیت زندگی خود را بر عهده داریم و مشکلات زندگی‌‌مان را به‌تنهایی به دوش می‌کشیم.

درست در این بازهٔ زمانی، بسیاری از ما دچار احساس شدید تنهایی هستیم. نیاز داریم دوستی باشد که عمیقاً ما را درک می‌کند و مشکلاتمان را بفهمد. حال زمانی که قرآن‌ می‌خوانیم، بهترین یاور خود، یعنی خداوند را در کنار خود می‌یابیم. خداوند در کلام خود زنده است و تنها با خواندن آیات الهی، اندوه تنهایی از دل رخت بر می‌بندد. زیرا خداوند قدرتمندترین، عالم‌ترین و مهربان‌ترین یاور ماست و  وجود او به‌تنهایی برای ما کافی است.

به‌این‌ترتیب خواندن قرآن، تنهایی ما را از بین خواهد برد و بر ایمان ما خواهد افزود. کسانی که روزانه صفحاتی از قرآن را روخوانی می‌کنند، به‌تدریج تأثیرات آن را در روحیهٔ خود خواهند دید. این افراد هرگز احساس تنهایی نخواهند کرد و همواره در موانع زندگی با قرائت قرآن، به  خداوند متعال پناه می‌برند. برای درک بهتر تأثیر شگرف قرآن در روحیهٔ انسان، توصیه می‌کنیم حتماً مقالهٔ ویژهٔ «چطور حال روحیم رو خوب کنم» را مطالعه کنید.

الگوی مناسب برای فرزندان

مزیت مهم دیگری که یادگیری روخوانی قرآن دارد، ایجاد الگوی مناسب برای فرزندان است. بسیاری از والدین دوست دارند فرزندانشان را به خواندن قرآن تشویق کنند. این افراد مداوم به کودکان خود توصیه می‌کنند که قرآن بخوانند. اما موفق نمی‌شوند، فرزندانی قرآنی ترتیب کنند یا آنها را تشویق به خواندن قرآن کنند. در نتیجه گمان می‌کنند که مشکل از فرزندان آنان است. حال آن که عیب از فرزندان آن‌ها نیست. بلکه همان گونه که رطب‌خورده منع رطب کی کند، رطب نخورده نیز امر به رطب نمی‌تواند!

والدین یا معلمانی که می‌خواهند قرآن‌خوانی را در میان نسل جوان گسترش دهند، می‌بایست به‌جای توصیه‌‌کردن خود قرآن بخوانند و روان‌خوانی قرآن را بیاموزند. کودکان با دیدن بزرگ‌ترهایشان می‌آموزند و نه با شنیدن حرف‌های توخالی! علاوه بر این زمانی که روان‌خوانی قرآن را می‌آموزیم، شخصیت ما به‌مرور‌زمان متحول می‌شود. زیرا امکان ندارد که کسی به مدت طولانی با قرآن هم‌نشین شود و تأثیر نپذیرد. در نتیجه وقتی در اثر همنشینی با وحی الهی خوش‌اخلاق‌تر، مهربان‌تر، صبورتر شدیم، الگویی زنده و عالی برای فرزندان خود خواهیم بود.

کلام آخر

در این مقاله بهترین روش آموزش روخوانی قرآن برای بزرگسالان را بررسی کردیم. همچنین بامهارت تحدیر آشنا شدیم و دریافتیم که رسول اکرم و ائمه اطهار از این روش برای ختم قرآن استفاده می‌کردند. علاوه بر این‌ها روش آموزش روان‌خوانی قدیمی و روش جدید اعراب‌شناسی چشمی را ارزیابی و مقایسه کردیم و در نهایت متوجه شدیم که مزایای اعراب‌شناسی چشمی چیست و چرا به‌‌عنوان بهترین روش به بزرگسالان توصیه می‌‌شود.

در آخر، خوب است به یاد داشته باشیم که در یادگیری هر مهارت جدیدی علاقه و اشتیاق نقش پررنگی ایفا می‌‌کند. اگر در یادگیری روخوانی قرآن مصمم باشیم و برکات بی‌‌شمار این عمل را برای خود یادآوری کنیم، قطعاً هیچ مانعی در مسیر ما نخواهد بود.