بررسی تجربیات و دلایل موفقیت دکتر علی رجبی، حافظ بین‌المللی قرآن کریم

چکیده

در مسیر حفظ قرآن، استفاده از تجربیات استادان و بزرگان نقش راهنمای مسیر را دارد. متأسفانه قرآن‌آموزان بسیاری هستند که هم شاگردی می‌کنند و هم استادی؛ بدین معنا که سعی می‌کنند به‌‌تنهایی با چالش‌‌هایی که در مسیر حفظ قرآن وجود دارند رو‌به‌‌رو شوند. این آزمودنِ راهی است که قبلاً بارها طی شده است و به قول بزرگان:

«آزموده را آزمودن خطاست.»

ضرب المثل فارسی

به همین دلیل بررسی تجربیات و دلایل موفقیت برترین حافظان، نه‌‌تنها مسیر موفقیت را برایمان شفاف می‌‌کند؛ بلکه با جلوگیری از بروز اشتباهات، ما را سریع‌‌تر به اهدافمان می‌‌رساند. در این مقاله قصد داریم به‌صورت اختصاصی یکی از اساتید بزرگ حفظ قرآن، دکتر علی رجبی، را به شما معرفی کنیم و از دل تجربیات شخصی ایشان، 4 راز مهم موفقیت در حفظ قرآن را برای شما عزیزان افشا کنیم. پس این گنجینه از تجربیات ناب را از دست ندهید و تا آخر این مقاله همراه ما باشید.

آشنایی با دکتر علی رجبی، استاد درجه یک حفظ قرآن کریم

علی رجبی، در اردیبهشت سال 1360 در خانواده‌‌ای قرآنی به دنیا آمد. مادر و پدر او که به‌شدت علاقه‌مند به قرآن بودند، او را از همان دوران کودکی با قرآن مأنوس کردند. بعدها علی نوجوان، با حمایت والدینش موفق به حفظ کل قرآن شد و در بسیاری از مسابقات داخلی و خارجی شرکت کرد و موفق شد جوایز بسیاری را دریافت کند. این جوان شوخ‌طبع، علاقه‌مند و مصمم توانست نخستین فردی باشد که مدرک تخصصی درجه یک استادی حفظ قرآن را از دارالقرآن دریافت کند و در واقع در رقابت‌هایی، استادان حرفه‌ای خود را پشت سر بگذارد.

از جمله دیگر افتخارات استاد رجبی، کسب رتبه اول مسابقات بین‌‌المللی حفظ کل قرآن کریم جمهوری اسلامی ایران، رتبه سوم مسابقات جهانی اردن در رشته حفظ کل همراه با تفسیر، رتبه دوم مسابقات جهانی عربستان سعودی، دارنده رتبه‌های برتر در مسابقات جهانی مصر، تونس، رتبه اول مسابقات بین‌‌المللی دانش‌‌آموزان جهان اسلام در سال ۱۳۷۷ و… است.

اما چه دلایلی باعث شد تا ایشان به چنین دستاوردهای ارزشمندی در عرصه حفظ قرآن کریم برسند؟ بررسی سخنان و تجربیات دکتر علی رجبی نشان می هد، از بین تمام عوامل موجود، 4 عامل مهم و کلیدی در بین تجربیات اغلب حافظان برتر قرآن، مشترک است و باعث موفقیت آنان می‌شود. در ادامه توصیه‌های گران‌‌بهای ایشان را با هم موشکافی خواهیم کرد.

ایجاد انگیزه و حفظ پشتکار، شرط اول موفقیت

«آدمیزاد زمانی که پیشرفت خودش را با دو چشم می‌‌بیند، سر ذوق می‌آید. یعنی باید کاری کنیم که هر روز شاهد پیشرفت خود باشیم.»

دکتر علی رجبی، حافظ بین‌المللی قرآن

حالا چطور به این مرحله برسیم؟ طبق تجربیات ایشان، ما نباید منتظر بمانیم تا انگیزه حفظ قرآن سراغ ما بیاید. مهم‌‌ترین روش ایجاد انگیزه، شروع کار است. حتی اگر حس و حال آن را نداریم، باید دست‌‌به‌‌کار شویم. برای این کار کافی است برنامه‌‌ریزی دقیق روزانه داشته باشیم و خود را ملزم به انجام کنیم.

ایشان در ادامه درباره اهمیت پشتکار در حفظ قرآن اضافه می‌کنند که:

«اولین نکته، جدی‌گرفتن پشتکار و حفظ روزانه است. یعنی برنامه حفظ روزانه ما اصلاً قطع نشود. حتی اگر فرصت ندارید روزی نیم‌صفحه هم حفظ کنید؛ اما این توالی را نشکنید. در واقع مهم‌ترین نکته در تقویت حافظه همین پشتکار است.»

دکتر علی رجبی، حافظ بین‌المللی قرآن

به‌این‌ترتیب تمرین مداوم و تعهد به برنامه روزانه، خودبه‌خود باعث ایجاد و تقویت انگیزه در ما می‌شود. پس تامل نکنید و فقط حفظ آیات را طبق برنامه‌ای اصولی و متناسب با شرایط با خودتان و با درنظرگرفتن جنس حافظه، شروع کنید.

فراهم‌آوری برنامه‌ریزی اصولی و مناسب

همان‌طور که پیش‌‌تر اشاره شد، برنامه‌‌ریزی نقش مهمی در ایجاد و حفظ انگیزه ما دارد. اما اگر برنامه‌‌ریزی ما درست و اصولی نباشد می‌‌تواند نتیجه عکس داشته باشد و انگیزه ما از بین ببرد. منظور از برنامه‌‌ریزی صحیح، برنامه‌‌ای اختصاصی برای خودمان است. تجربیات استاد علی رجبی بیانگر این است که هیچ برنامه‌‌ریزی عمومی وجود ندارد که بتوان آن را برای همه تجویز کرد. شما باید حتماً خودتان برنامه شخصی متناسب با شرایط زندگی خود را کشف کنید.

برای این کار با آزمون‌وخطا، بهترین زمان تمرین و مقدار ظرفیت حافظه خود را شناسایی کنید. طبق توصیه دکتر رجبی، تمرینات روزانه خود را به بخش‌‌های زمانی کوچک‌‌تر تقسیم کنید و در‌این‌‌بین، تقریباً به مدت 15 دقیقه از تمرینات کاملاً فاصله بگیرید و ذهن خود را از همه چیز خالی کنید و آرامش بگیرید. سپس دوباره تمرینات را از سر بگیرید.

انتخاب روش درست و پرهیز از عجله

بسیاری از مؤسسات شبانه‌‌روزی قرآن، به قرآن‌‌آموزان پیشنهاد حفظ قرآن در یک سال را می‌‌دهند. چنین وضعیتی برای ذهن اصلاً مناسب و نتایج مثبت و مبارکی به همراه ندارد. استاد علی رجبی درباره این مؤسسات و برنامه حفظ یک‌ساله قرآن می‌‌گویند:

«با اینکه این مؤسسات نیت خوبی دارند، اما حفظ قرآن در یک سال نه‌‌تنها نتیجه نمی‌‌دهد؛ بلکه آثار مخربی در حافظه و روحیه قرآن‌‌آموز دارد. حتی با وجود تلاش و دقت زیاد، باز هم در 90 در صد مواقع این افراد با شکست مواجه می‌‌شوند. حفظ در زمان کوتاه حتی اگر موفقیتی به دنبال داشته باشد، دستاوردی شکننده است که نیاز به تثبیت بسیار دارد.»

دکتر علی رجبی، حافظ بین‌المللی قرآن

علاوه بر این، عجله در حفظ قرآن، اولویت‌دادن به کمیت در برابر کیفیت است که ریشه در هوای نفس، ناآگاهی یا هیجان‌‌زدگی دارد. همچنین حفظ فشرده لذت حفظ را از بین می‌‌برد و آن را به یک توفیق اجباری مبدل می‌‌سازد.

تأثیر مستقیم حفظ تمرکز در کیفیت محفوظات

هرچند دنیای شلوغ امروزه، ناخودآگاه بر تمرکز ما تأثیر منفی می‌‌گذارد، اما باز هم با به‌‌کارگیری روش‌‌های افزایش تمرکز می‌‌توان متمرکز و دقیق شد. تجربیات استاد رجبی نشان می‌‌دهد که میزان پیشرفت هر فردی در حفظ قرآن، محصول میزان کیفیت تمرکز فرد است. بدین معنا که فقط با تمرکز بالا، پیشرفت ممکن می‌‌شود. موضوع تمرکز بحث گسترده‌‌ای است که ساعت‌‌ها می‌شود دربارهٔ آن بحث کرد. اما آنچه مهم است این است که ما ذهن خود را بشناسیم، واردات و ترافیک ذهنی خود را کنترل کنیم و قادر باشیم حال و هوای درونی و پرش‌های ذهنی خود را داوری کنیم و بفهمیم الان دقیقاً در چه سطحی از تمرکز هستیم.

کلام آخر

در این مقاله با یکی از برجسته‌‌ترین اساتید حفظ قرآن در ایران یعنی استاد رجبی، آشنا شدیم. طبق تجربیات دکتر علی رجبی، عوامل زیادی در موفقیت یک قرآن‌‌آموز نقش دارند؛ اما در‌این‌‌بین 4 عامل اهمیتی کلیدی در میزان پیشرفت ما دارد که شامل انگیزه و پشتکار، برنامه‌‌ریزی صحیح، پرهیز از عجله و حفظ تمرکز است. فردی که این 4 ویژگی را در خود ایجاد کند، موفقیتش قطعی خواهد بود.